• Pauline Curtet

Ĉu vi scias, ke finnoj estas unu el la plej grandaj kafo-trinkantoj en la mondo? Ni demandis kelkajn el ili, kial tiel estas.

Surtablaĵoj de 1970, dizajnita de Arabia, finna vazara fabrikanto fondita en 1873.
Holger Ellgaard/Wikimedia.org (Permesilo: CC BY-SA 3.0)

Kiu povus diveni? La finnoj estas inter la plej grandaj kafo-trinkantoj en la mondo, kaj tiel estas de jardekoj. Ĉiu finno havas siajn proprajn kialojn por ami kafon.
Kiam ŝi komencas paroli pri kafo, Erja Korhonen estas preskaŭ nehaltigebla. Televida scenaristo, ŝi konfesas, ke ŝi ne povas komenci sian tagon sen trinki du grandajn tasojn, preparitajn laŭ tipa finna maniero kun iom da lakto kaj sen sukero.

Longa vojo al la fontoj de la ĉokolado

• Roland Schnell

1. En la Kakaoarbaro (Roland Schnell la tria de maldekstre); 2. Nokto apud Lago Bosomtwi (proksime al Kumasi); 3. Kun ganaa esperantisto Alfred en Accra; 4. Kun la kolegoj antaŭ la slogano de la projekto ENGHACO (Energize Ghana by Unitization of Cocoa Pod Husks)

La vojo al la fontoj de la ĉokolado estis longa kaj temporaba. En 2013 mi eksciis per kontakto kun afrikaj farmistoj pri la valoro de la restaĵoj, kiuj ekestas dum la produktado de kakao. En Ganao, kiel en ĉiuj aliaj landoj, kiuj produktas kakaon, oni nur eksportas la grenojn de la kakaoarbo kaj lasas la kakaoujojn en la kakaoarbaro. Estas materialo simila al ligno kaj ni taksis, ke nur en Ganao estas ĉirkaŭ 1 miliono da tunoj jare. La farmistoj rakontis, ke ili provis eksporti la materialon al Britio por anstataŭigi karbon.

Abonantoj jam povas elŝuti la februaran numeron de la revuo "Esperanto". La papera versio baldaŭ estos dissendita: https://uea.org/revuoj

La enhavlisto de la februara numero:
27 | Malferme
27 | Barato montras vojon por Azia fortigo
28 | Rete: Facillingva retejo
29 | Recenzo: Tiel necesa hodiaŭ, kiel antaŭ 500 jaroj
30 | Landa agado: Pompa 5-jara jubileo de la Esperanto-Muzeo de la Zaozhuanga Universitato
31 | Por pli da fortigo kaj brilo de la afrika movado
32 | Forpasis Baldur Ragnarsson

Kadre de la 104-a UK en Lahtio okazos la 72-a sesio de la Internacia Kongresa Universitato. UEA invitas pro­fesorojn, docentojn kaj personojn kun similaj kvalifikoj sendi proponojn pri prelegoj al la sekretario de IKU rete (amri@huji.ac.il) aŭ paperpoŝte: prof. Amri Wandel, 767 Makabim, IL-7179901 Modiin, Israelo. La proponoj alvenu plej laste la 31-an de januaro 2019. Lige kun la IKU okazos studsesio de Akademio Internacia de la Sciencoj (AIS). Kandidatoj por IKU-prelego povas samtempe proponi AIS-kurson, kiu konsistos el unu prelego kadre de la IKU kaj el du kromaj prelegoj. Tiukaze bv. indiki, ĉu la IKU-propono estu konsiderata ankaŭ kiel AIS-kurso.
La prelegoj estu pri interesaj, allogaj temoj kaj taŭgaj por klera publiko. Ĉiu propono enhavu mallongan resumon de la prelego kaj koncizan biografieton de la preleganto – sume ne pli ol unu paĝon. Proponoj kiuj ne estos elektitaj por la IKU, povos tamen esti utiligitaj en aliaj kadroj, kiel Scienca Kafejo. Ĉiu preleganto devas esti kongresano kaj mem zorgi pri sia aliĝo. Akceptita IKU-prelego estos rekompencita per honorario de 260 EUR. Duono de la honorario dependas de ĝustatempa livero de teksto por la IKU-libro kaj duono – de la efektiva okazigo de la prelego. Pliaj detaloj kaj antaŭaj prelegoj kaj resumoj troviĝas en la retejo de IKU: http://www.uea.org/kongresoj/universitato.

• Antonio Valén
Giuseppe Ungaretti. Vivo de Ho­mo. Ĉiuj poemoj.
El la itala tra­du­kis Nicolino Ros­si. Milano, Itala Es­peranto-Federacio, 2016. 326 p.
Prezo ĉe UEA: € 26,70

Mendi en la katalogo de UEA
Ĉi tiu libro estas la esperantigo de Vita d’un uomo, t.e. de la plena poemaro de Ungaretti. La nura fakto traduki ĉi giganton estas ne malgranda defio. La tradukinto, Nicolino Rossi, estas ko­na­ta en Esperantujo pro sia poemaro Sur la vivopado (1980) kaj ankaŭ pro siaj premiiĝoj en la Belartaj Konkursoj de UEA kaj siaj multaj kontribuoj al diversaj E-revuoj. Li ankaŭ amase espe­rantigis, i.a. el Leopardi kaj Pascoli, kaj pluse italigis La amo kaj la amebo de Baldur Ragnarsson.

• Ian Fantom

Al revuo "Esperanto": Letero

La novjara numero de Esperanto estas la plej pozitiva, kiun mi vidis dum jaroj. La redaktoroj estas gratulindaj pro kunmeto de tiuj informoj, sed, kiel diris antaŭa redaktoro: “Oni ne povas fari panon sen faruno”.
Aparte kaptis mian atenton la artikolo "Solvi la konfliktojn en Afriko: Kiel UEA povas kontribui al tio? Analizoj kaj proponoj". Dum la jaroj mi multe diskutis kun afrikanoj el ambaŭ flankoj, kaj mi scias, ke ekzistas bonvolo kaj pozitivaj fortoj en Afriko por solvi tiun konflikton. Mi plene konsentas kun la aŭtoro, Privas Tchikpe, pri liaj ideoj.

• Pascal Dubourg Glatigny
Javier Alcalde, José Salguero. Antaŭ unu jarcento. La granda milito kaj Es­peranto. Parizo: SAT-EFK, 2018. 375 p., il.
Prezo ĉe UEA: 15,60 €
Historio ne estas fako nur por fa­kuloj, historio apartenas al ĉiuj. En la lastaj jaroj aperis nova scienca bran­ĉo nomata publika historio, kiu ĝuste okupiĝas pri la rilato inter historiistoj kaj ilia publiko, tio estas pri la ligo in­ter historio kaj memoro. La celo de his­­torio ne kuŝas nur en la prilumado de pasintaj faktoj. Ankaŭ la kolektado kaj pri­stu­dado de homa, subjektiva per­cepto de faktoj, travivaĵoj kaj aliaj eve­ntoj apartenas al ĝiaj celoj. Kaj tiu per­cepto evoluas laŭ la tempo, tiel ke hodiaŭaj homoj ne interpretas la pa­sintajn fak­tojn ekzakte same kiel la tiutempaj tra­vivintoj.