Afriko brilas

• M. Rafaela Urueña

Unu plian fojon Afriko atentigas nin okaze de Afrika Traktato pri Libera Komerco aŭ Afrika Kontinenta Traktato pri Libera Komerco. Fakte la 30-an de majo 2019 estis historia dato por la afrikaj ekonomioj, ĉar tiam ekvalidiĝis tiu menciita traktato por starigi la plej grandan areon de la mondo, per merkato je pli ol 1200 milionoj de homoj. Temas pri komerca traktato inter 44 ŝtatoj de Afrika Unio, kies celoj estas krei unikan merkaton, areon por libera cirkulado de homoj kaj eĉ monan unuon. Tamen tiu projekto estas malnova.

• Privas Tchikpe
Esperanto forte montriĝis ko­mence de la okdekaj jaroj en Afriko. Kon­tribuis al tio Hans Bakker, Ger­main Pirlot kaj aliaj. Ekde tiu epoko la mo­va­do evoluis el individuaj per­sonoj al fondo de kluboj, poste de landaj asoci­oj, kiuj aliĝis al UEA. Tiam ne ekzis­tis la reto. La unuaj esperantistoj devis sen­di siajn hejmtaskojn al Nederlando aŭ Belgio, atendi semajnojn por ricevi la sekvan taskon. La tuta afero estis mul­tekosta. Helika poŝto estis la nu­ra vojo por havi kontaktojn tra la mon­do. Por helpi al tiuj unuaj kuraĝuloj UEA kaj la eŭropaj instruistoj kontribuis al elspezoj por pagi la poŝtmarkojn. An­kaŭ kelkaj vojaĝoj estis pagitaj de UEA kaj de privatuloj, ĉar ekzistis nek skaj­po nek poŝtelefono.

• Mireille Grosjean
Afriko havas nun 1 200 000 000 da loĝantoj, simile kiel estas en Barato kaj Ĉinio. Ĉu ni povas di­ri, skribi, ke Esperanto brilas en Afriko? Certe ne. En norda Af­riko magras nia movado, sed ne ĉiuj individuoj distanciĝas de nia lingvo tie. Sude de Saha­ro la situacio estas pli bona. Kiam afrikanoj aŭdas pri nia lingvo, ili interesiĝas. Ĉefe ili interesiĝas pri ĝi por akiri kontaktojn tra la mondo.

• Stefan MacGill

Jam de tridek jaroj okazas multe­ga agado en Afriko. Tamen, afrikanoj kon­sistigas nur 3% de nia membraro, kaj nur 2% de nia komitato; ĝi entute ne naskis akademianon, nek gastigis Universalan Kongreson. Pli pozitive, ĝi havas 20% de niaj landaj asocioj – tio atestas la grandegan entuziasmon kaj sopiron je internacieco. Tio, kune kun mirinde alta lingvonivelo. Same ri­markeblas granda deziro ligi sian es­perantistecon kun evoluigaj kaj edu­kaj celoj.

La unua parto
• Emile Malanda

En Uvira

De Burundo la kunordiganto vo­jaĝis al Uvira (orienta DR Kongo). Okaze de la unua laborkunsido kun tieaj esperantistoj la kunordiganto pa­ro­lis pri la Esperanto-movado en la mondo kaj kiel firmigi ĝin en Afriko. Li emfazis pri la Esperanto-movado en DR Kongo informante ilin pri DKEA kaj DKEJO, ne konataj de multaj el ili. Sa­mokaze li insistis pri la Esperanto-instruado kaj parolis pri UEA, ĝiaj struk­turo kaj funkciado; pri la landaj asocioj kaj fakgrupoj aliĝintaj al ĝi; pri la Afrika Komisiono de UEA; pri la okazigo de Afrika Kongreso de Espe­ranto de UEA, ktp.

• Emile Malanda

La nuna kunordiganto de la Afrika Komisiono de UEA Emile Malanda, UEA-Estrarano pri Afriko Lee Jung­kee kaj la Ĝenerala Direktoro de la Centra Oficejo de UEA Martin Schäf­fer kunigis la ideojn por ebligi la rondvoja­ĝon de Emile Malanda tra tri landoj de Afriko; la celo de tiu plano estis malko­vri, sperti kun afrikanoj, renkon­tigi fizike regionajn kaj naciajn reprezen­tantojn, revigligi la Esperanto-agadojn, informi pri Esperanto diversajn lo­kajn or­ganizojn, klarigkampanji pri la aga­­doj de UEA ktp. Helpe de la UEA-Es­tra­ra­no pri Afriko s-ro Lee Jungkee, UEA ap­robis la planon realigi tiun rond­vo­jaĝon kaj la anonco pri la mon­ko­lek­to estis lanĉita de Lee Jungkee kaj Emile Malanda. Do, iom da mono ko­lektiĝis tra la Ĝenerala Direktoro Martin Schäf­fer. Nome de la Afrika Ko­mi­siono la kunordiganto dankis la mon-dona­cin­tojn, helpe de kiuj efek­tiviĝis la projekto.

• Stefan MacGill,
Jérémie Sabiyumva

AMO-45 okazis sinergie kun la Mez­orienta Kunveno (MK), kiu pasis de la 30-a de marto ĝis la 6-a de aprilo 2018 (inkluzive de postkunvenaj ek­s­kursoj). MK tipe altiras kvardekon da partoprenantoj – ege fidelaj kaj re­venemaj, grandparte el Eŭropo. Simile okazis por la ĵusa MK en Marakeŝo, Maroko, fascina lando kien iris MK kaj AMO unuafoje. Jen lando kun lernantoj kaj plurrilate favoraj kon­diĉoj, kiu meritas de UEA plian aten­ton.

Longa vojo al la fontoj de la ĉokolado

• Roland Schnell

1. En la Kakaoarbaro (Roland Schnell la tria de maldekstre); 2. Nokto apud Lago Bosomtwi (proksime al Kumasi); 3. Kun ganaa esperantisto Alfred en Accra; 4. Kun la kolegoj antaŭ la slogano de la projekto ENGHACO (Energize Ghana by Unitization of Cocoa Pod Husks)

La vojo al la fontoj de la ĉokolado estis longa kaj temporaba. En 2013 mi eksciis per kontakto kun afrikaj farmistoj pri la valoro de la restaĵoj, kiuj ekestas dum la produktado de kakao. En Ganao, kiel en ĉiuj aliaj landoj, kiuj produktas kakaon, oni nur eksportas la grenojn de la kakaoarbo kaj lasas la kakaoujojn en la kakaoarbaro. Estas materialo simila al ligno kaj ni taksis, ke nur en Ganao estas ĉirkaŭ 1 miliono da tunoj jare. La farmistoj rakontis, ke ili provis eksporti la materialon al Britio por anstataŭigi karbon.