Monda Kulturo

Lundo, Julio 15, 2024 - 12:40

Kimoto Yasuhiro

“Fuĵi-monto, Gejŝo” stereotipe estis la simboloj de Japanio. Gejŝo, mi devus klarigi enkonduke kio estas tio. Vortaro esperanta klarigas tiel, ke “En japanio, virino profesie disciplinita, por servi festenajn gastojn per sakeo kaj ilin amuzi per dancado, kantado kaj ŝamisenludo.” Ŝamiseno. Gi estas japana tradicia gitaro-simila muzikilo kun tri kordoj.

Geiŝoj estis aperintaj en la Edo-epoko (1603-1867). S-ino Tanaka Yuko, emerita profesoro de Hosei Universitao, rakontas tion en sia libro “La leviĝo kaj falo de japanstila salono-kulturo, geiŝo kaj ludo”. Kaj ĝi pereis komence de la Taisho-epoko (1912-1926). Tiel rakontas ŝi en la libro. Tamen, en Kioto, Tokio kaj kelkaj urboj gejŝoj ankoraŭ troviĝas.

Edo-epokon oni nomas Pax Tokugawana la paco de Tokugaŭa. Ŝoguno (Generalo) Tokugawa Ieyasu finis la batalo-epokon. Daŭris paco, progresis komerco, kulturo, arto kaj ankaŭ lokoj por amuziĝi. Samurajoj kies tasko estis ĉefe bataloj, fariĝis registaroficistoj. Tanaka Yuko mencias, ke dum tia epoko geiŝoj estis aperintaj. En 1853, usonanoj venis en Japanion kun feraj batalŝipoj por malfermi fermitan Japanion. Pax Tokugawana finiĝis. Post la tumulto, aŭ revorucio, Japanio ŝanĝiĝs ĝis la moderna formo. En 1868, nova Japanio naskiĝis. Samtempe fondintoj de nova Japanio, ĉefe de samurajoj, aperis. Dum kaj post la tumulto, gejŝoj estis en la loko. Loko de festeno, loko de komerco, loko de politiko. Jam tempoj ŝanĝiĝis. Jam Japanio estas libera demokratia ŝtato. Tanaka Yuko vidas, ke gejŝo, kiu estas difinita de ŝi mem, pereis.

Lundo, Augusto 21, 2023 - 11:08

Valerio Ceffa kaj Michela Lipari

Valerio Ceffa kaj Michela Lipari: Ni intervjuis la prezidanton de E.DI.SU. Piemonto, Alessandro Ciro Serretti, sed antaŭe ni transdonis al li la sinceran, varman kaj elkoran dankon de ĉiuj esperantistoj por la gastamo, per kiu la kongresanoj estis multnombre akceptataj en la tre komfortaj universitataj loĝejoj.
Rakontu al ni antaŭ ĉio kio estas ED.I.SU.

Alessandro Ciro Serretti: Temas pri la Regiona Organizo por la Rajto je la Universitata Studado kreita de regiono Piemonte, havante kiel celon subteni la aliĝon kaj la daŭrigon de la universitataj studoj de studentoj kapablaj kaj meritplenaj, ankaŭ senaj je taŭgaj financaj eblecoj. Nia servo por la akiro de stipendioj estas tre apèrecata kaj utiligata. Krome ED.I.SU. proponas diversajn servojn de la manĝejoj al loĝejoj, je dispono de la plejmulto de la studentoj.

Merkredo, Septembro 15, 2021 - 00:56

CHO Sung Ho,
Koreio


Sillok de la unua ĝis la kvara reĝoj. Bildoj el la Naciaj Arkivoj de Koreio

Sillok estas kolekto da kronologiaj arkivoj, kiuj enhavas la historion de la Joseon Dinastio de Koreio dum 472 jaroj (1392–1863), de la periodo de la unua reĝo Taejo ĝis la 25-a reĝo Cheoljong. La arkivoj de la lastaj du reĝoj (1863–1910) ne estas formale agnoskitaj kiel parto de Sillok, ĉar ilia historio estis distordita de japanoj post la aneksado de Koreio al Japanio. Sillok, konsistanta el 888 volumoj, estas la plej ampleksa el la arkivoj de unuopaj regnoj tra la historio kaj enlistiĝis kiel la Monda Heredaĵo de Unesko en 1997. Ĝi estas alte aprezinda ne nur pro sia amplekso sed ankaŭ pro objektiveco kaj justeco.

Merkredo, Majo 12, 2021 - 21:55

Fernando Maia Jr.
Ruth de Souza estas tre grava figuro de la brazila teatro, kino kaj televido, ne nur pro sia talento, sed ankaŭ pro la signifo de sia kariero por nigraj artistoj en Brazilo: ŝi estis la unua nigra primadono de la lando.

Ruth de Souza naskiĝis la 12-an de majo 1921 en la antaŭurbo de Rio-de-Ĵanejro, unu tagon antaŭ la 33-jariĝo de la "Ora Leĝo", la imperia leĝo, kiu abolis sklavecon en Brazilo la 13-an de majo 1888. Ŝi forpasis je la aĝo de 98 jaroj, la 28-an de julio 2019, kaj en 2021 oni memoras ŝian 100-jariĝon. Inter ili Google. Sed ankaŭ la kampanjo “300 000 artikoloj por Vikipedio”, de UEA, ELiSO, ILEI kaj E@I.

Google

Google Brazilo la 12-an de majo 2021 aperigis kiel tributon al la 100-a naskiĝtago de Ruth de Souza specialan doodle (festilustraĵo) sur sia ĉefpaĝo. La ilustraĵo montras la aktorinon pli juna, vestita en bluo kaj portanta kolringon, situanta antaŭ ruĝaj moviĝantaj kulisoj de scenejo en klasika teatro. Aldone, en la serĉpaĝo de Google, ankaŭ aperas alia versio, ĉe la supera maldesktra angulo: la sama juna aktorino, antaŭ la nomo de la entrepreno, skribita laŭ bruna koloro; malfermita kuliso ornamas la angulon.

Lundo, Januaro 25, 2021 - 16:55

AKASI Humiko

Kunveno por aŭskulti karmemorajn melodiojn
La urbo Maĉida situas kvardek kilometorjn okcidente for de la centro de Tokio, Japanio. Dum la evoluo de japana ekonomio multaj laborantoj venis kun familianoj en la urbon Maĉida. Nun tie loĝas kvarcent tridek mil homoj.
Mi prezentos, kiel mi vivas en la kreskanta urbo.
Mi ekloĝis tie antaǔ 53 jaroj sur la monteto, kiu situas trans la parko Serigaja (kun la muzeo pri gravulaĵoj) unu kilometron, nordokcidente for de la stacio Maĉida. En la tempo, kiam mi translokiĝis en Maĉida, oni komencis ekspluati la teron de Maĉida, inkluzive de la kvartalo de mia domo sur la monteto kun sakuroj kaj arbetoj. Homoj ekloĝis iom post iom ĉirkaǔe de mia domo. La loĝantoj fondis ‘Komunumon de loĝantoj’ por vivi kunhelpante en aprilo de 1999.

Dimanĉo, Januaro 24, 2021 - 11:03

Torii Fusako

Kartona kompoŝtujo

Nun diversaj rubaĵoj multiĝas tra la mondo. Do, en la urbo Maĉida, Japanio, kie mi loĝas, la loka registaro delonge okazigas projekton malmultigi rubojn: plastan, paperan kaj tiel plu. Unu el ruboj estas kuireja rubo el hejmo. La loka registaro kelkajn fojojn jare alvokas al la civitanoj, ke ili kunlaboru kun ĝi en la projekto. Responde al ĝi mi aliĝis al la projekto lastjare.
La organizanto gvidas uzmanieron de kompoŝtujo farita el kartono. Aliĝintoj senpage ricevas de la urbo ondokartonan skatolon kaj bazajn materialojn, nome, eretojn de ligno, bambuo kaj rizobranon.

Sabato, Oktobro 3, 2020 - 18:40


Anna Striganova parolas kun Taŭriono Smykov pri la urbo Sergijev Posad (Rusio, Esperanto, Ivan Ŝirjaev kaj multo alia interesa).
Spektu ĉe jutubo:
https://www.youtube.com/watch?v=4BgI1fTrV0Q&t=13s

Merkredo, Marto 18, 2020 - 05:47

Dima Ŝevĉenko

Nun en Rusio estas printempo kaj mi skribu iomete iom pri la rusa kulturo, pri ĝia eta, sed agrabla ero - festo, kiu nomiĝas Butersemajna karnavalo (ruslingve: Масленица). Vidu ankaŭ la artikolon en Vikipedio - https://eo.wikipedia.org/wiki/Maslenico.
Tio estas antikva pagana tradicio, kiu fakte aperis plejverŝajne tiam, kiam la nunaj nacioj kaj landoj ne ekzistis ĝenerale. Similajn tradiciojn oni povas trovi en la kulturoj de pluraj popoloj. Ekzemple, en Vikipedio vi povas legi esperantlingvan artikolon pri Karnavalo, kiun oni festas en katolikaj landoj - https://eo.wikipedia.org/wiki/Karnavalo . Tiuj ĉi festoj havas plurajn komunajn trajtojn. "Buteraj tagoj" daŭras la tutan semajnon kaj kulminas per la dimanĉa Butersemajna karnavalo. Dum ĝi oni adiaŭas vintron, bruligante ĝian remburitan figuron, ĝissate manĝas blinojn (krespojn), okazigas plurajn ludojn kaj konkursojn, kantadas kaj dancadas.

Dimanĉo, Marto 15, 2020 - 17:56

KIMURA Goro Christoph

https://eo.wikipedia.org/wiki/Noo#/media/Dosiero:Noh3.jpg

Noo estas tradicia japana teatro, kiu estiĝis en la 14-a jarcento. Ĝi estas muzika teatro, en kiu oni uzas maskojn. Pli da informo: https://eo.wikipedia.org/wiki/Noo
Bedaŭrinde noo havas la reputacion, ke ĝi estas teda. Ekzemple, kiam la franca reĝisoro Julien Duvivier vizitis Japanion, li spektis “noo” kaj rimarkis:
“Noo estas neelteneble teda! Se mi estus juĝisto, mi kondamnus kulpantojn anstataŭ al kvin-jara punlaboro al kvin-jara noo-spektado.”
Ĉi tiu opinio estas ekstrema, sed laŭ mia observo ne malmultaj homoj, interalie ankaŭ japanoj, havas opinion similan al la lia. Ili diras, ke noo estas dormiga, al noo mankas movo ktp., kaj pro tio ili konkludas, ke noo estas teda. Ĉi tiu artikolo estas provo kontraŭargumenti tiujn opiniojn.

Vendredo, Novembro 22, 2019 - 19:14

Merjan Pert

Veturante nur 75 km norden de la ĉefurbo de Rusio Moskvo, vi trafos veran rusan fabelon! Ĉi tie, inter antikvaj historiaj urboj Sergijev Posad kaj Dmitrov estas veraj, mirakle konversitaj sovaĝaj arbaroj! La pentristoj kaj kulturaj agantoj nomas ĉi tiun lokon “Rezervejo de Rusa Pejzaĝo”. Tie, inter arbaroj kaj montetoj, ĉe rivero Velja, ĝuste en mezo de antikva vojo inter Sergijev Posad kaj Dmitrov, kuŝas vilaĝeto Svjatogorovo.

Svjatogorovo estas loĝata ekde antikvegaj tempoj. Nuna vilaĝo havas 7 jarcentojn de historio! Ĝi estis fondita de fiŝkaptistoj, kaj sola inter najbaraj vilaĝoj staras preskaŭ ĝuste apud rivero. En sovetiaj tempoj Svjatogorovo povis tute malaperi de surfaco de la Tero. La sovetia registaro agnoskis Svjatogorovon kaj ankaŭ kelkajn lokajn vilaĝojn “senperspektivaj”. Vilaĝeto ĉe rivero estis preskaŭ detruita kaj forgesita, la loĝantoj estis elloĝigitaj. Sed ĝuste tiam, en 1982 jaro, ĉi tiujn belegajn lokojn tuŝis atento de famaj moskvaj turistoj-entuziastoj, ĉefoj de Moskva Sporta Turisma movado – Igor Vostokov kaj Vitalij Blaĵeviĉ.

Paĝoj