En Lisbono kulminis la Jaro de la Esperanta Kulturo
• Sara Spanò,
estrarano de UEA
Informoj pri la kultura kaj arta programo aperis dum la monatoj antaŭ la kongreso, ĉefe danke al la revuo Esperanto kaj aliaj komunikkanaloj de UEA. Dum la 103-a Universala Kongreso okazis altvaloraj kulturaj programeroj; la aranĝo estas konsiderebla la kulmino de la Jaro de la Esperanta Kulturo.
La tradiciaj programeroj “Aŭtoraj Duonhoroj” kaj “Libroj de la Jaro”, kiujn mi havis la honoron kaj la respondecon prizorgi ankaŭ ĉi-jare, enhavis riĉan trarigardon pri lastatempaj verkoj, prezentitaj de verkistoj kaj eldonistoj.
Okazis en Lisbono, ĉe la Libroservo, dudek Aŭtoraj Duonhoroj: la prezentoj de Miguel Fernández (dufoje), Mikaelo Bronŝtejn, Spomenka Štimec, Suso Moinhos, Christer Kiselman, Dima Ŝevĉenko kaj Anna Striganova, Amri Wandel, István Ertl, Maritza Gutiérrez, Anna Löwenstein, Yu Jianchao, Hju Rid, Heidi Goes, Tatjana Auderskaja, Abel Montagut, João José Santos, Javier Alcalde kaj José Maria Salguero, Humphrey Tonkin, Carlo Minnaja riĉigis la kulturan programon.
Kelkaj vizaĝoj de Aŭtoraj Duonhoroj
Kadre de “Libroj de la Jaro”, Universala Esperanto-Asocio, Kroata Esperanto-Unuiĝo, Eldonejo Impeto, Eldonejo Espero, Itala Esperanto-Federacio, Sennacieca Asocio Tutmonda, Monda Asembleo Socia, Eldonejo la Karavelo, Hispana Esperanto-Federacio prezentis la novaĵojn eldonitajn dum la interkongresa jaro. Krome, estis prezentitaj respektive de Amri Wandel la IKU-libro 2018 kaj de Anna Löwenstein La teorio Nakamura , publikigita kelkajn tagojn antaŭ la komenco de la kongreso.
Libroj de la Jaro. Ionel Oneț
La jam klasika kultura manifestacio de la Belartaj Konkursoj fermiĝis ĉi-jare per spektakleca premiceremo-nio, reĝisorata de la du gvidantoj, dum kiu la voĉoj de pluraj aktivuloj en la kultura kampo enviciĝis por deklami ĉerpitaĵojn ne nur de la premiitaj verkoj, sed ankaŭ de aliaj konindaj verkoj de nia literaturo. Inter la homoj, kiuj kunlaboris pri tiu spektaklo, troviĝas Michela Lipari, eksa BK-Sekretario; Ana Manero, responsulino pri la biblioteko Juan Régulo kaj la bitoteko de HEF; Mark Fettes, UEA-Prezidanto; Gonçalo Neves, elstara portugala verkisto, membro de la Ibera Skolo; Miguel Gutiérrez, BK-Sekretario; Miguel Fernández, BK-Prezidanto; mi mem, ne nur kiel estrarano de UEA pri Kulturo kaj Kongresoj ĝis la fino de la 103-a kongreso, sed ankaŭ kiel jam kutima kunlaboranto kadre de la programero “Vivu la Teatro!”, aparta karakterizo de la Hispanaj Kongresoj de Esperanto.
La premiceremonio, kiu havis ĉi-jare unikan karakteron, estis kortuŝa, harmonia kunmeto de ĉerpitaĵoj el diversaj literaturaj ĝenroj, akompanataj de muziko kaj kantado. Du novaj subbranĉoj, nome mikronoveloj (branĉo “Prozo”) kaj monologoj (branĉo “Teatraĵo”), aperis ĉi-jare eksperimente sur la scenejo de la Belartaj Konkursoj, danke al la iniciato de la novaj gvidantoj.
Dum la premiceremonio okazis omaĝo al la elstara poetino Marjorie Boulton, forpasinta pasintjare; Ana Manero kaj mi kundeklamis la poemon “Al la edzino de mia amato”.
Krome, por honorigi ŝian memoron, okazis, sub la egido de Akademio Literatura de Esperanto, omaĝa programero sub la kunordigo de Claude Nourmont kaj Michela Lipari, dum kiu enviciĝis pluraj voĉoj kiuj deklamis ĉerpitaĵojn el la verkoj de la poetino kaj kunpartigis memo-rojn pri ŝi.
Dum la premiceremonio de la Belartaj Konkursoj
2018 estas la centa datreveno de la traduko en Esperanto de la pola epopeo de Adam Mickiewicz “Pan Tadeusz” – “Sinjoro Tadeo” – fare de Antoni Grabowski. Tiuokaze, Roman Dobrzyński, kunlabore kun Humphrey Tonkin, intervenis por memorigi la datrevenon. La aranĝo havis ankaŭ rimarkindan konsciigan efikon: du reprezentantoj de la pola ambasado en Portugalio ĉeestis la programeron.
La Kleriga Lundo, sub la kunordigo de Claude Nourmont, gastigis sesion pri la temo: La artoj serve al Esperanto – Esperanto serve al la artoj , en kies kadro Stefan MacGill (la temo estis jam la kerno de AMO-47, seminario okazinta en Góra, Pollando, en majo 2018) kaj panelo de praktikantaj artistoj diverskampaj, diskutis pri diversaj temoj. Dum la unua bloko, La artoj serve al Esperanto , estis pritraktitaj la temoj: la nuna kultura sceno en Esperantujo; la rolo de Universalaj Kongresoj en stimulo de la artoj; la roloj de kulturaj festivaloj kaj aliaj renkontiĝoj; perspektivoj kaj defioj por artistoj en Esperantujo; la malfacilaĵoj specife por la teatra arto; la rolo de la parolaj artoj kontraste al neparolaj. Kadre de la dua bloko, Esperanto serve al la artoj la ĉefaj temoj estis: la reputacio de Esperanto en artismaj rondoj; Esperanto kiel pontolingvo por literaturo kaj aliaj artoj; sukcesaj iniciatoj tra la lastaj jaroj; kulturaj eksteraj rilatoj por esperantistoj; favoraj kondiĉoj por tia kunlaboro; subvenciaj ebloj por arta agado en aŭ pere de Esperanto.
Unu el niaj plej valoraj trezoroj estas niaj bibliotekoj: faka kunsido pri valorigo de bibliotekoj kaj komuna katalogado okazis inter diversaj fakuloj kaj interesatoj pri la temo, sub la gvido de Orlando Raola, kiu i.a. organizis la ĉi-jaran Esperantologian Konferencon, duone dediĉitan al la karmemora esperantologo Detlev Blanke, forpasinta en 2016, kaj duone al temoj rilataj al ĝenerala esperantologio.
La tradicia Oratora Konkurso por la Junularo ricevis, eksperimente en Lisbono, danke al la kunlaboro inter UEA kaj TEJO, novan titolon kaj novan formulon: okazis dum la 103-a UK la unua prezento de la Junulara Konkurso pri Publika Parolado, dum kiu, al la jam klasika provo pri kelkminuta parolado pri antaŭelektita temo, provo pri unuminuta improvizado pri hazarde lotumita temo, kaj la t.n. “oratora duelo” (kio ŝajne – ni malkovris tion poste, dum diskutoj! – estis proponita de Claude Nourmont jam antaŭ pli ol 30 jaroj, sed konkretigita ĉi-jare), dum kiu la konkursantoj havis la ŝancon batali inter si per favoraj aŭ kontraŭaj argumentoj pri hazarde lotumita tezo. La nova formulo montriĝis aparte vigla kaj dinamika, kaj amuzis la ĉeestantojn kaj la konkursantojn mem. Ankaŭ la unua premio estis senprecedenca: temis pri senpaga aliĝo (unua aliĝperiodo) al UK aŭ IJK. Gratulojn al ĉiuj konkursintoj, kaj aparte al la unua premiito, Hans Becklin (Usono); al la dua premiito, André Levin (Francio), kaj al la tria premiito, Nicolas Viau (Kanado). La dua kaj la tria premioj estis librokuponoj elspezeblaj ĉe la Libroservo de UEA.
Ne forgesindas la pluraj koncertoj okazintaj dum la Universala Kongreso, kies bunta serio gustumigis diversajn muzikĝenrojn al la kongresanoj: Gijom’, Grazia Barboni, Platano (el la pafklik’), Saŝa Pilipoviĉ, Mikaelo Bronŝtejn kaj Sergeo la Terura, Martin Wie-se, la Etna Elektronika Muzikgrupo MAJU, jOmO, Jonny M., Eric Languillat, Kajto, Zhou Mack Mafuila, Sara Su Jones kun Dennis Moore, Georgo kaj Dominika Handzlik, Jo Haazen elmontris kiom varia kaj multfaceta estas nia Esperanta muziko. Surloka surprizo: koridora improvizita koncerto de Julián Hernández Angulo, elstara aktivulo kaj instruisto el Kubo, kiu donacis kelkajn el siaj plej famaj kantoj al la preterpasantaj kongresanoj.
Jo Haazen
Tali Wandel en la libroservo
La tradiciaj Nacia Vespero, ĉefe fokusita pri la tradicia portugala kantformo nomata “faduo”, pri dancoj kaj aliaj manifestiĝoj de la portugala kulturo, kaj la Internacia Arta Vespero, kiu gastigis tre altkvalitajn artajn kontribuojn, altvalore kronis la kulturan kaj artan programon de la Universala Kongreso en Lisbono, fine de kiu mi fiere kaj esperoplene transdonis la torĉon al la kolego kaj amiko Fernando Maia Jr., nia nova estrarano pri Kulturo kaj Kongresoj, memkompreneble daŭre gardante mian intereson kaj engaĝiĝemon pri tiuj ĉi gravaj fakoj.
Sukceson al nia kultura kaj kongresa agado!
Tiu ĉi artikolo estis publikigita en la septembra numero 2018. Sekvi la plej novajn publikaĵojn de la revuo Esperanto povas membroj de UEA kaj la abonantoj. Aliĝi al UEA kaj aboni la revuon eblas ĉi-tie.