Versoj metaforaj de iom kaprica poetino

Fernando Pita
Ni iras, vi­das/Vamos, vemos..Maeso, María Ángeles (Trad Miguel Fer­nán­dez.) 3-a eld. Ocaña: Las­tura. 2017. Colección Alcalima 74. 111 paĝoj.
Prezo ĉe UEA: 10,20 €

Mendi en la katalogo de UEA
Libromaniuloj, kiel mi mem, kaj eble ankaŭ la kara leganto ĝenerale in­teresiĝas ne nur pri la libro mem, sed aldone pri ĝia historio: kiel naskiĝis en la kapo de la aŭtoro la ideo ĝin ver­ki; la travivaĵoj kaj (mis)aventuroj vi­vigitaj de la teksto antaŭ, dum kaj post ĝia eldono ktp. Al tiuj ho­moj estos in­terese scii, ke la nun prit­raktota ver­ko havas nekutiman devenon: post dufoja eldono en Hispanio, la aŭtorino María Án­geles Maeso postulis, dum la pre­pa­rado de la tria eldono ne nur ke ĝi estu dulingva, sed ankaŭ ke tiu dua lingvo estu ĝuste Esperanto! Tiamaniere mar­ŝis surscenejen Miguel Fernández, ler­ta hispana esperantlingva poeto, kiu ja majstre preparis version de la libr(et)o nialingven.

Ĉar ĝi estas dulingva poemaro, ĝi fariĝas same interesa por a) poliglotoj aŭ simplaj lingvolernemuloj, kiuj tiel povas kompari ambaŭ lingvojn (pli proksimaj inter si ol esperantistoj emas agnoski); b) por tradukistoj, pro­fesiaj aŭ ne, kiuj kapablas legi la originalon kaj kiuj certe komparos la tra­duk­pro­cezon de Miguel Fernández, kaj el­s­pezos longajn horojn por agrablaj dis­kutoj (aŭ akraj disputoj) pri ĉia deci­do farita de la tradukinto rilate al se­miotika/lingvistika/stila ekvivalen­teco inter ambaŭ lingvoj. Certe tiuj disk/pu­tantoj multe debatos ĉu la riĉegaj me­taforoj, uzitaj de Maeso kaj tradukitaj/adaptitaj de Fernández, vere funkcios en Esperanto, aŭ ĉu ili estos facile kom­preneblaj por nehispanoj.

Tamen, se mi jam teksis miajn ko­mentojn pri tio, kiamaniere tiuj du homgrupoj interesiĝos pri la poemaro de Maeso, mi devas nun paroli pri tio, kio plej gravas: la poemoj mem. Kaj mi devas surtabligi la demandon: Kial devas esperantisto, kiu legas poezion, privilegii tiun ĉi tradukon, anstataŭ legi niajn originalajn poetojn?

Diversaj estas la ebloj trafe res­pondi tion: la unua estas la fakto, ke ĉar Maeso enkondukas sian verkon kun ia Poetiko, vera manifesto de tio, kion ŝi pensas pri la hodiaŭa poezio, kaj kia­-
maniere ŝi devas en ĝi partopreni, es­tas ja bona ekzerco kompari teorion kaj praktikon, kaj iel mezuri ilin. La dua eblo venas de tio, ke la versoj de Maeso radias pro vera vervo, kun poemoj pro­funde metaforaj kaj kies temoj, pro­funde instigaj – kvankam ne ĉiam kristale klaraj – influas la leganton, ne nur kiel riveliĝo de la interna mondo de la poeto, kaj eble de la leganto mem, kiu scios?

La tria eblo estas tio, ke legi Ma­eson – pro la abunda metaforado, pro la iom ĵaza ritmo de la poemoj, pro la labirinta konstruado kaj disvolvo de la temoj – estas plonĝi en veran ak­tualan, vivan kaj vibrantan poezion. Kaj tio rekte kontrastas kun tiu senodora, sensapora, sed ja torpora!, “poezio” praktikata en niaj tempoj de “Likva Moderneco”, kiel difinita de la pola intelektulo Zygmunt Bauman. María Ángeles Maeso, kontraŭe, estas ĉio kion mi jam menciis, sed same ŝi estas iom postulema kaj kaprica: estas necese ke poeziamantoj ne simple legu ŝian verkon, sed ke ili agordu sian spiriton al ŝia liro, por ke la notoj de ties liro povu ĝuste resoni, kaj la leganto estu enpenetrita de la vibriga forto de la poetino. (Por paroli pri Maeso, mi insistis pri la uzo de la sufikso “in” ne pro masklismo aŭ io simila, sed por rimarkigi ankaŭ la fakton, ke ŝia estas ja ina poezio, verkita kaj konstruita sur feminaj sinteno kaj vidpunktoj).
Fine, mi ankaŭ devas komenti la belegan kovrilon de la libro: afero konstante flankelasata de niaj aŭtoroj/eldonejoj, ĉi-kaze la kovrilo vere kon­gruas kun la ĝenerala temaro de la po­emoj, kaj ĝi certe vekos sci­vo­le­mon de vizitantoj de libroservoj de niaj Es­perantaj eventoj.

Tiu ĉi artikolo estis publikigita en la maja numero 2019. Sekvi la plej novajn publikaĵojn de la revuo Esperanto povas membroj de UEA kaj la abonantoj. Aliĝi al UEA kaj aboni la revuon eblas ĉi-tie.