La Morto en Venecio
• Christoph Klawe
Thomas Mann: La Morto en Venecio.
FEL, Antverpeno, 2015. 80 p.
Prezo ĉe UEA: € 7,20
Mendi en la katalogo de UEA
FEL eldonis en 2015 reviziitan version de la traduko far Piet Buijnsters.
La germana nobelpremiita aŭtoro Thomas Mann (1875–1955) verkis la faman novelon en la jaro 1911.
Ĝi temas pri la lastaj vivsemajnoj de la protagonisto Gustav von Aschenbach, pro liaj meritoj nobeligita, socie altestimata aŭtoro el Munkeno, Bavario. Pro stranga aspekto de fremdulo dum printempa promeno subite akre, tamen nur neklare sentante la komencon de ekkadukiĝo de ne plu juna viro, li decidas forvojaĝi al pasintece ŝatata loko, Venecio, por tie ĝui iom da ripozo, kiu en jam delonge pasintaj jaroj kutime refreŝigis lin. En la hotelo kaj sur la plaĝo kaptas lian atenton la aspekto kaj personeco de ĉirkaŭ dekkvarjaraĝa pola knabo, kiu tie ferias kune kun la patrino, guvernistino kaj tri fratinoj. Kvankam Aschenbach notas, ke la somera klimato de Venecio endanĝerigas lian sanon, post komenca decido pluvojaĝi aliloken li tamen restas en la urbo, ĉar li pli kaj pli estas entuziasmigita pro la nura ĉeesto kaj aspekto de la junulo, kiun li ekkonas kiel vivantan esencon de perfekta beleco kaj de la perdita juneco. Pro si mem iel hontante kaj al si mem tial preskaŭ ne konfesante tion li komprenas, ke lia fascino pro Tadzio estas la plej sincera kaj pura – amo. Tadzio rimarkas la intereson de la fremda sinjoro, tamen rekta interagado krom nur singardema rideto flanke de la junulo neniam okazas. Kosmetike rejunigita por ekstere alproksimiĝi la sopiritan junecon Aschenbach hezitas forlasi la urbon, kvankam intertempe kaŝe informita de kelkaj oficistoj, ke la kaŭzo de la okulfrapa malpleniĝo de la urbo malgraŭ la kulmino de la turisma sezono estas la disvastiĝo de ĥolero-epidemio, malkonfesita de la urba registaro. Ĉiutage observante kaj pli kaj pli serĉante la proksimecon de la platone amata knabo, Aschenbach, suferante de kreskanta febro, neatentite mortas en plaĝseĝo dum liaj okuloj lastfoje ĝuas la grandiozon de Tadzio.
Nur surfaca kompreno de la novelo vidas en ĝi la nuran respeguliĝon de la malfacila sinteno de Thomas Mann rilate al liaj propraj samseksemaj inklinoj, kiuj ne libere povis esti revelaciitaj en la vivtempoj de la aŭtoro.
La kerno de la rakonto vere estas la densa psikologia priskribo, pripensado de la dolora scio pri la propra kaduko, la ĝenerala kadukemo de la fizika mondo kaj la filozofia rilato inter la perfekta beleco kiel sopirita kulmino de eterna vivforto kaj ties respeguliĝo en perfekte bela korpo de knabo, jam idealo en klasika Grekujo, kiu flanke estas menciita en la novelo, kiel tiu streĉado, kiu finfine generas puran arton.
Tiu ĉi jam en si mem esplorinda temo de la novelo estas ellaborita de Thomas Mann per perfekta literatura komponaĵo kun elegante kaj ritme fluantaj frazoj kaj per la ege admirinde nuancita lingvouzado, pro kiu la aŭtoro estas tiom fama. Speciale tiu lasta faras tradukon en fremdan lingvon, riskan, kuraĝpostulan entreprenon.
Releginte la nun denove presitan tradukon oni rajtas diri ke Piet Buijnsters, estrarano de la Internacia Esperanto-Instituto en Hago, perfekte aplikis nian internacian lingvon tiucelen.
La nuancriĉeco de la lingvouzado de Thomas Mann ofte rezultas el la kombino de substantivo kun kelkfoje eĉ surpriza, nekutima kaj ne atendita adjektivo („ordentliche Anmut“, „erbittertes Zerren“, „leichtfertige Ergebung“, por doni kelkajn ekzemplojn); kaj kompreneble estas malfacilege tradukante reprodukti la perfektecon de la germana originalo. Plej ofte bonege sukcesas, kelkfoje tamen nur eblas per priskribaj esprimoj. En la originalo la partoj de la teksto estas disigitaj de paragrafoj, ne apartaj ĉapitroj kiel en ĉi tiu FEL-eldono.
Ĉiuokaze la traduko perfekte sukcesas rekrei la tre specialan kaj esencan etoson de la originala verko kaj tial estas ideala pordo al tiu majstroverko de Thomas Mann por ĉiuj tutmondaj samideanoj, kiuj ne povas ĝui ĝin rekte en la germana lingvo. Ege rekomendinda legaĵo.
Tiu ĉi artikolo estis publikigita en la aprila numero 2017. Sekvi la plej novajn publikaĵojn de la revuo Esperanto povas membroj de UEA kaj la abonantoj. Aliĝi al UEA kaj aboni la revuon eblas ĉi-tie.